Omawiając zdrową dietę nie sposób nie poświęcić kilku słów witaminom i mikroelementom. Witaminy są to związki niezbędne w naszym organizmie, które muszą być dostarczane do ustroju z żywnością ponieważ organizm sam nie potrafi ich wytworzyć. Są one regulatorami przemiany materii. Współdziałają z wieloma enzymami i pełnią rolę biokatalizatorów. Ich niedobór lub brak wywołuje różne schorzenia. Może też być czynnikiem współsprawczym lub współistniejącym z chorobą nowotworową (w fazie nowotworowego wyniszczenia).

SZCZEGÓLNIE ZNACZENIE DLA NAS MAJĄ  WITAMINY

C,  A,  D,  E,  H -biotyna,  K,  kompleks B ( B1, B2, B3, B4 – cholina, B5, B6, B8 – inozytol, B9, B12, PABA, WITAMINA PP – bioflawonoidy ).


Witaminy dzielą się na dwie grupy:

– rozpuszczalne w tłuszczach  (A,  D,  E,  K),

– rozpuszczalne w wodzie  (B1,  B2,  B3,  B5,  B6,  B9,  B12,  C,  H)


Witamina C jak ” Cud „– zwana Kwasem Askorbinowym, występuje w zielonych częściach roślin – szczególnie w natce pietruszki, warzywach kapustnych, owocach cytrusowych, głogu, jagodach, w wątrobie i igliwiu roślin iglastych. Najwięcej jej mają : czarna porzeczka, papryka czerwona, brukselka, papryka zielona, szpinak, brokuły, kalafior, niektóre zioła.

Witamina C bierze udział w procesach utleniania (oddychania) tkanki łącznej i substancji międzykomórkowej. Podnosi odporność organizmu, hamuje powstawanie w żołądku rakotwórczych nitrozoamin, ma właściwości bakteriostatyczne. Brak witaminy C wywołuje stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł oraz kruchość i pękanie naczyń krwionośnych (skaza krwotoczna). Jest to witamina bardzo ważna przy zwalczaniu wszelkich infekcji, w zatruciach i przy zwalczaniu chorób nowotworowych.

Witamina A jak ” Atut „ – to inaczej Akseroftol. Występuje w jajach, w mleku, w wątrobie (wołowej, wieprzowej), tranie, a jako prowitamina (karoten) w marchwi, dyni, pomidorach, papryce, kabaczku, groszku zielonym a także w zielonych częściach roślin (pietruszka – liście, boćwina, szpinak, koperek, sałata) oraz owocach (morela, wiśnia, śliwka, pomarańcz) oraz niektóre zioła.
Witamina A jest określana mianem wzrostowej. Ma też ochronne działanie na komórki nabłonka. Występuje jako składnik tak zwanej czerwieni wzrokowej, dzięki której jesteśmy w stanie odbierać bodźce wzrokowe przy słabym oświetleniu – o zmierzchu.
Niedobór witaminy A pogarsza widzenie – doprowadza do tak zwanej „kurzej ślepoty”, wpływa na ogólne osłabienie, uczucie zmęczenia, skłonność do infekcji, zaburzenia odporności, braku apetytu, wychudzenia, suchości skóry, wysypkę skórną, kruchości włosów i paznokci, a także doprowadza do zaburzeń funkcji nabłonka np. w przewodach gruczołowych, w drogach moczowych i przewodach żółciowych, co sprzyja tworzeniu się kamieni i nowotworom wywodzącym się z tkanki nabłonkowej.

Witamina E jak ” Efekt „ – zwana Tokoferolem. Występuje w sałacie, rzeżusze, sałacie, szpinaku, kapuście, czosnku, oleju słonecznikowym, sojowym, migdałach, orzechach włoskich, ziemnych, kiełkach pszenicy, mleku, maśle, jajach, także w niektórych ziołach. Witamina E – ma właściwości antyoksydacyjne, zwalcza wolne rodniki, chroni czerwone krwinki (erytrocyty), zwiększa podaż tlenu, zapobiega utlenianiu witaminy A, zapobiega rozwojowi miażdżycy naczyń krwionośnych, zapewnia prawidłową przepuszczalność błonom komórkowym, uczestniczy w procesach odtruwania, zapobiega niedokrwistości, pobudza produkcję substancji przeciwzakrzepowych.
Witamina E jest tak zwaną witaminą rozrodczą. Jest ona niezbędna przy wytwarzaniu się plemników i do utrzymania prawidłowej funkcji jajników.
Niedobór jej powoduje niemoc płciową i bezpłodność. Witamina ta współdziała z witaminami A, C i karotenoidami chroniąc materiał genetyczny przed działaniem czynników karcinogennych. Brak witaminy E powoduje szybkie starzenie się – zahamowanie procesów regeneracji.

Witamina B1 – aneuryna – występuje w drożdżach, otrębach, nasionach grochu i fasoli, mięsie wołowym (rozbef), wątrobie, burakach, jabłkach, sałacie, kapuście białej, pomidorach i niektórych ziołach. Witamina B1 reguluje spalanie węglowodanów, współuczestniczy w prawidłowym działaniu układu nerwowego, wspomaga pracę układu naczyniowo-sercowego, wspomaga proces wzrostu, a jej niedobór skutkuje zapaleniem wielonerwowym (choroba Beri Beri), zaburzeniami centralnego układu nerwowego (zaburzenia pamięci, koncentracji, równowagi emocjonalnej).

Witamina B2 – Ryboflawina – występuje w mleku, serwatce, maśle, białku jaja, drożdżach, ciemnym pieczywie, podrobach, rybach, fasoli, grochu i niektórych ziołach. Jest niezbędna w procesach utleniania tkankowego. Jej brak objawia się zahamowaniem wzrostu, zapaleniem skóry i śluzówki jamy ustnej (zajady), uszkodzeniem gałek ocznych i rogówki, nadwrażliwością na światło oraz zwyrodnieniem rogówki.

Witamina B6 – bierze udział w przemianie białkowej, jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Podnosi odporność immunologiczną organizmu i uczestniczy w tworzeniu przeciwciał. Przy niedoborze witaminy B6 powstają stany zapalne skóry, zwiększona podatność na infekcje, niedokrwistość.
Najbardziej bogate w witaminę B6 są – otręby pszenne, zarodki pszenne, soja, kasza gryczana, fasola, ryby (makrela, łosoś), brokuły, marchew, brukselka, pomarańcze, kiwi, banany, niektóre zioła.

Witamina B12 – Witamina Przeciwanemiczna. Witamina ta zapobiega anemii złośliwej, bierze udział w syntezie DNA, tworzy osłonki komórek nerwowych. Niedobór witaminy B12 zaburza powstawanie ciałek krwi (zwłaszcza czerwonych), zaburza funkcje układu nerwowego, prowadzi do zmian zwyrodnieniowych błony śluzowej żołądka Największe ilości tej witaminy występują w podrobach – wątroba, nerki (wieprzowe, wołowe, cielęce, drobiowe), w rybach (szczupak, łosoś, śledź, makrela, pstrąg) oaz w niektórych ziołach.

Witamina H czyli Biotyna – należy do witamin z grupy witamin B, a więc rozpuszczalna w wodzie. Witamina ta pełni rolę przenośnika dwutlenku węgla w różnych procesach przemiany materii. Wytwarzana jest przez bakterie żyjące w przewodzie pokarmowym. Bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów, uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych, jak też przy wchłanianiu witaminy C, w przemianie aminokwasów i cukrów jak również współdziałanie z witaminą K w syntezie protrombiny białka odpowiedzialnego za prawidłowe krzepnięcie krwi. Wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry oraz włosów, zapobiega siwieniu włosów oraz łysieniu. Bogatym źródłem biotyny są żywe drożdże. Jest ona bardzo nietrwała. Po za żywym ustrojem szybko ulega unieczynnieniu.

Witamina PP – Bioflawonoidy – podnoszą kondycję naczyń włosowatych, uszczelniają i wzmacniają ściany naczyń krwionośnych i ich przepuszczalność, zapobiegają krwawieniom, wybroczynom, poprawiają przepływ krwi w naczyniach wieńcowych i obniżają ciśnienie, są „wymiataczem” wolnych rodników, rozkurczają mięśnie gładkie naczyń krwionośnych i przewodów żółciowych, są pomocne w leczeniu miażdżycy, poprawiają przepływ krwi w naczyniach wieńcowych i obniżają ciśnienie, działają przeciwalergicznie, przeciwgrzybicznie, przeciwnowotworowo i przeciwwrzodowo.

Poza witaminami niebagatelne znaczenie w diecie mają sole mineralne (głównie sole wapnia) oraz pierwiastki śladowe, które wchodząc w skład enzymów regulują wszystkie procesy chemiczne zachodzące w ustroju i chociaż występują w śladowych ilościach, ich rola dla życia jest nieoceniona. Niedobór pierwiastków śladowych powoduje osłabienie funkcji odpornościowych , co zwiększa ryzyko nowotworzenia. Na uwagę zasługują głównie wapń, selen, magnez, cynk .

WAPŃ – to główny składnik kości i zębów, niezbędny element krwi i limfy, chroni przed promieniowaniem, wpływa na funkcjonowanie mózgu, kurczliwość mięśni, przyspiesza gojenie ran, zapewnia witalność. Zawierają go: mleko i jego przetwory, ryby, masło, jaja, fasola, wątroba, produkty zbożowe oraz niektóre zioła. Dla dobrego wchłaniania wapnia potrzebne są organizmowi witamina D (ułatwia wchłanianie wapnia i pobudza tworzenie tkanki kostnej), C (wspomaga budowę kolagenu), aminokwasy zasadowe w optymalnej ilości, laktoza (dwucukier zawarty w mleku), fosfor (w odpowiednich ilościach), magnez w ilości dwukrotnie mniejszej niż wapń, ponieważ nadmiar magnezu w stosunku do wapnia powoduje wydalanie jego z moczem) i inne pierwiastki śladowe. Wchłanianie wapnia blokują: szczawiany (rabarbar, szczaw, szpinak także herbata, kakao), fityniany (płatki owsiane), kwasy uronowe, niestrawny błonnik, nadmiar tłuszczów nasyconych, nadmiar białka zwierzęcego, kawa, herbata, środki uspakajające, środki antykoncepcyjne, alergia na mleko i laktozę..

SELEN – według ostatnich badań został uznany za pierwiastek szczególnie cenny w profilaktyce nowotworowej, chorób serca i układu krążenia, chorób reumatycznych. Ma wpływ na płodność. Selen jest potrzebny do syntezy hormonów tarczycy, podobnie jak jod. Deficyt selenu pogarsza sprawność umysłową. Źródłem selenu są : otręby, kiełki pszenne, drożdże, skorupiaki, ryby, owoce morza, czosnek, cebula, warzywa kapustne, orzechy brazylijskie i niektóre zioła.

MAGNEZ – pierwiastek występujący w orzechach, pestkach dyni, gorzkim kakao, natce pietruszki, migdałach, ziarnach gryki, fasoli białej, kukurydzy, świeżym groszku, kiełkach pszenicy, w niektórych ziołach. Magnez wchodzi w skład chlorofilu, a więc jest go dużo w ciemnozielonych roślinach liściastych. Spożywanie nadmiernych ilości tłuszczów skutkuje spadkiem poziomu magnezu, bowiem kwasy tłuszczowe tworzą z magnezem związki nierozpuszczalne i w związku z tym, magnez nie wchłania się w przewodzie pokarmowym. Nadużywanie alkoholu, picie kawy, długotrwały stres w domu bądź w pracy, powoduje znaczny spadek ilości magnezu w naszym organizmie co może się objawić nerwowością, depresją, bólami głowy, biegunkami, mrowieniem kończyn, bolesnymi skurczami łydek, zaburzeniami czynności serca, osłabieniem mięśni, bólami kostnymi.

Materiały :
WALKA Z CHOROBĄ ROZGRYWA SIĘ NA TALERZU,
WPŁYW ŚRODOWISKA,
WAŻNE WITAMINY I MIKROELEMENTY            

zostały opracowane w oparciu o :
Bibliografia:

1. Poradnik uzdrawiacza, zeszyt 1/16.
2. Informacje zawarte na stronach Internetu (http://witaminy.eu.interia.pl)